ECT major depresif bozukluk,manik epizodlar ve diğer ciddi mental bozukluklukların tedavisinde kullanılan güvenilir ve etkili bir yöntemdir.Pekçok klinisyen ve araştırmacı ECT’nin bir tedavi olarak belirgin derecede daha az kullanıldığına inanmaktadır.Bu derece az kullanılmasının nedeni ECT hakkındaki yanlış anlamalar ve ön yargılardır. Çünkü ECT’de elektrik kullanılmakta ve bir nöbet oluşturulmaktadır.Bu konuda bilgisi olmayan insanlar,hastalar ve aileleri ECT’den korkmaktadır.ECT’nin en önemli alternatifleri farmakoterapi ve psikoterapidir.Her ikisinin de hem riskleri hem de yararları vardır.Klinisyen bu önyargıların hastayı bu etkili yedaviden yoksun bırakmasına izin vermemelidir.
Elektrokonvülsif Tedavi (ECT)’nin bugün için etkinliği tartışılmasa bile uygulama şeklinin, insani nitelikte olmadığı öne sürülerek üzerinde pekçok tartışma yapılmış ve klinikteki kullanımı eski yıllara göre çok sınırlandırılmıştır.
Özellikle bazı ülkelerdeki anestezisiz uygulama hastaların bu tedaviye direnç göstermelerine neden olmaktadır. ülkemizde ECT çok büyük oranda genel anestezisiz uygulanmaktadır. Anestezili uygulama yalnızca Marmara Üniversitesinde ve İstanbul’da bir özel hastanede yapılmaktadır. Ancak bütün psikiyatri klinikleri ve hastanelerinde anestezili uygulamaya geçmek yakın bir gelecekte kaçınılmaz olacaktır. Çünkü bir süre sonra hastaları bu tedaviye ikna etmek olanaksız hale gelecektir. Ayrıca tıp dışından, sosyal çevrelerden gelecek eleştiriler bizi bu etkili tedavi yöntemini uygulayamaz duruma sokacaktır.
Özellikle bazı büyük hastanelerde anestezi uzmanlarının yokluğu bu hastanelerin böyle bir adım atmasını engellemektedir. Ancak bu yetersizliğin giderilmesi de hiç şüphesiz yine bizim çabamıza bağlıdır.
Bu kitabın elinizdeki cildinde ECT’ye nisbeten kısa değinilecektir. Çünkü ECT’nin psikiyatrideki kullanımı şizofreniden daha çok duygulanım bozukluklarındadır. Ancak yinede burada uygulamaya ilişkin bazı bilgiler verilmeye gayret edilecektir.
ECT’nin yapıldığı bir oda nasıl olmalıdır, içinde neler bulunmalıdır ?
Bunun standart bir şekli çıkartılmıştır. Odanın iki kapısı bulunmalıdır. Bu iki kapı birbirinden farklı iki odaya açılmalıdır. Odalardan birisi ECT olacakların beklediği oda, diğeri ise ECT’den çıkanların kendilerine gelmeleri için bekledikleri oda. Bu iki odanın birbirinden ayrı olması gerekir. Hastalar ECT’nin yapıldığı odaya birer birer alınırlar. Bekleme ve kendine gelme odalarındaki hastaların ECT odasındaki işlemi görmemeleri ve duymamaları için aradaki izolasyonun çok iyi yapılmış olması gerekir.
Acil durum aleti olarak odada şunlar bulunmalıdır.
– Entübasyon seti (airway ve suction aparatı dahil)
– Enfüzyon seti
– Oksijenasyon için gerekli malzeme,
– Telefon,
– Defibrilatör ve EKG
Acil durumda kullanılmak üzere bulundurulması gereken ilaçlar da şunlar olmalıdır.
– Atropin sülfat 4 mg/ml (10 ml)
– Kalsiyum klorür %10 (10 ml)
– Deksametazon 4 mg/ml (10 ml)
– %5 Destroz (250 ml)
– Diazepam 5 mg/ml (2 ml ve 10 ml)
– Adrenalin 1:10 000 (10 ml)
– Lidokain %2 (5 ml)
– Metaraminol %1 (10 ml)
– Metil prednizolon 125 mg
– Sodyum bikarbonat 7.5 (50 ml)
– L-noradrenalin 2 mg/ml (4 ml)
ECT yapılırken hazır bulunması gereken kişilerde şunlardır.
– Psikiyatrist
– Anestezist
– Birisi ECT konusunda tecrübeli 3 hemşire (hemşirelerden birisi hastaların kendine gelme odasında görev yapmalıdır).
ECT için Kontrendikasyon ve Yüksek Risk Halleri
ECT’nin mutlak kontrendikasyonu yoktur. Ancak bazı durumlar için yüksek risk ve nisbi kontrendikasyon olduğu söylenebilir. Bu durumlar şunlardır.
1. Beyinde yer kaplayan lezyon veya başka şartlara bağlı olarak ortaya çıkan KİBAS artışı.
2. Stabil olmayan kardiyak fonksiyonlara neden olan yeni geçirilmiş miyokard enfarktüsü.
3. Yeni geçirilmiş intraserebral hemoraji
4. Stabil olmayan vasküler aneverizma veya malformasyonlar ve kanama.
5. Gözde retina dekolmanı
6. Feokromositoma.
7. ASA 4 veya 5 olarak derecelendirilmiş anestezi riski.
8. Odontoid oluşumunun erozyonu ile komplike olmuş romatoid artrit.
9. İrreversibl MAOI,klozapin kullanımı.
10. İlaç toksisitesi varlığı.
Rölatif kontendikasyonlar: Hastada astım,KOAH,Koroner arter hastalığı,kardiyak aritmi, serebrovasküler olay öyküsü alınmışsa ECT’nin gerekli diğer yöntemlerle desteklenmesi gerekir.